Medicare & Medicaid, Tài Chính & Việc Làm

Đạo Luật One Big Beautiful Bill: Một Canh Bạc Vĩ Đại hay Một Sai Lầm Lớn?

Nhìn Tổng Quát về Sự Công Bằng và Trung Lập Sau Khi Đạo Luật Được Ban Hành

Quá Trình Hình Thành & Thông Qua Đạo Luật

  1. Quy Trình Hòa Giải Ngân Sách (Reconciliation)
    Quốc hội sử dụng con đường hòa giải ngân sách thông qua H. Con. Res. 14 và S. Con. Res. 7 để né tránh thủ tục filibuster tại Thượng viện. Dự luật H.R. 1 được giới thiệu vào tháng 5/2025, do Ủy Ban Ngân Sách và Ủy Ban Thuế Vụ Hạ Viện soạn thảo chính.
  2. Nội Dung Chính
    • Cải Cách Thuế: Cắt giảm thuế trị giá 4.5 nghìn tỷ USD, nâng phần khấu trừ thuế tiểu bang và địa phương (State and Local Taxes – SALT) lên khoảng $40,000, khấu trừ thu nhập từ tiền tip, làm thêm giờ phụ trội, lãi vay mua xe, và mở rộng tín dụng thuế cho trẻ em.
    • Tăng Chi Tiêu: 160 tỷ USD cho quốc phòng, 170 tỷ USD cho việc thực thi di trú, và đầu tư lớn vào năng lượng và hạ tầng.
    • Cắt Giảm & Rút Lại: Loại bỏ hoặc trì hoãn nhiều khoản trợ cấp năng lượng sạch (green-energy) và tiêu chuẩn khí hậu (climate standards).
  3. Cuộc Giằng Co Tại Thượng Viện
    Cuộc tranh cãi nảy lửa giữa các Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa về SALT, cắt giảm Medicaid, và ưu đãi nhiên liệu hóa thạch (fossil fuel) suýt khiến dự luật thất bại. Một số điều khoản bị loại bỏ bởi Quy Tắc Byrd. Cuối cùng dự luật được thông qua với tỷ lệ 51–50, Phó Tổng Thống J.D. Vance là người bỏ phiếu quyết định. Hạ viện thông qua với tỷ lệ 218–214.
  4. Ký Ban Hành: Ngày 4 Tháng 7, 2025
    Tổng thống Trump ký ban hành trong một buổi lễ truyền hình trực tiếp tại Toà Bạch Ốc vào ngày Lễ Độc Lập Hoa Kỳ, gọi đây là “bộ luật tốt cho người Mỹ nhất”.

Lập Luận Ủng Hộ

  • Ổn Định Kinh Tế: Việc làm vĩnh viễn các khoản cắt giảm thuế năm 2017 tạo sự ổn định cho cá nhân và doanh nghiệp.
  • Hỗ Trợ Tầng Lớp Trung Lưu: Mở rộng phần khấu trừ SALT, tín dụng thuế trẻ em, khấu trừ tiền tip/làm phụ trội, lãi vay mua xe.
  • Thúc Đẩy Kinh Doanh: Khấu trừ lớn hơn cho doanh nghiệp nhỏ và mức thuế doanh nghiệp thấp hơn nhằm khuyến khích khởi nghiệp.
  • An Ninh Năng Lượng: Ưu tiên nhiên liệu truyền thống, đơn giản hóa thủ tục cấp giấy phép.
  • Kiểm Soát Di Trú: Tăng ngân sách mạnh cho ICE và biên phòng đúng với cam kết khi ông Trump tranh cử tổng thống.

Lập Luận Chống

  • Thâm Hụt Ngân Sách Tồi Tệ Hơn: Văn phòng Ngân Sách Quốc Hội (CBO) hiện dự báo thâm hụt tăng thêm 3.2 nghìn tỷ USD vào năm 2035.
  • Hệ Lụy Y-Tế: Dự kiến 14 triệu người Mỹ mất bảo hiểm Medicaid trước năm 2030. Trung Tâm Dịch Vụ Medicare và Medicaid CMS báo cáo số người bị cắt giảm Medicaid gia tăng tại 9 tiểu bang.
  • Tăng Phí Bảo Hiểm Y-Tế: Theo tổ chức KFF, phí bảo hiểm tăng khoảng $1,200/năm cho những người tham gia Affordable Care Act (còn gọi là Obamacare).
  • Mất Việc Làm Trong Ngành Năng Lượng Sạch (green-energy): Bộ Năng lượng xác nhận ~180,000 việc làm bị mất kể từ tháng 7 do cắt trợ cấp.
  • Kiện Tụng Về Nhân Quyền: 8 tiểu bang và các nhóm quyền di dân đã khởi kiện về việc Cơ Quan Thực Hành Di Trú ICE vi phạm quyền dân sự.
  • Nguy Cơ Suy Thoái?: Moody’s cảnh cáo nền kinh tế có thể trở nên “quá nóng” và tăng lương bị kìm hãm bất chấp GDP tăng.

Tóm Tắt Ưu và Nhược Điểm

Ảnh Hưởng Đến Người Dân Mỹ

  • Tầng Lớp Trung Lưu: Có thể tiết kiệm thuế nhờ SALT và tín dụng cho trẻ em, khấu trừ tiền tip, tiền làm giờ phụ trội.
  • Người Có Thu Nhập Thấp: Có nguy cơ mất Medicaid và SNAP, phải theo chính sách lao động mới và chi phí chăm sóc y-tế có thể sẽ tăng.
  • Giới Giàu: Hưởng lợi nhiều nhất từ phần mở rộng khấu trừ thuế, nâng phần khấu trừ SALT, và các ưu đãi tài sản/trust.

Dự Báo Kinh Tế Mới (Tính đến Tháng 8/2025)

Suy Ngẫm Cuối Cùng: Có Đáng Không?

One Big Beautiful Bill được ca ngợi là thành tựu lớn về chính sách bảo thủ—tập trung vào cắt giảm thuế, đơn giản các thủ tục, và tăng cường kiểm soát biên giới. Nhưng liệu việc này có bền vững không? Các tác động ban đầu cho thấy sự chia rẽ rõ rệt giữa người được giảm thuế và người mất đi bảo hiểm hoặc công việc.

Khi các vụ kiện bắt đầu, phí bảo hiểm tăng, và thay đổi ngành năng lượng diễn ra, luật này không chỉ mang tính biểu tượng—nó có sức ảnh hưởng sâu. Nhiều người đặt câu hỏi liệu đây là bản thiết kế táo bạo để phục hồi kinh tế, hay là một canh bạc nguy hiểm hy sinh công bằng xã hội với hy vọng ổn định tài chính quốc gia?
Đây là  lộ trình phục hồi hay là bước thụt lùi của bước tiến xã hội sẽ phụ thuộc vào quan điểm kinh tế, chính trị và đạo đức của từng cá nhân.

-Lê Nguyên Vũ-

Đọc Thêm

Quan Điểm Ủng Hộ:

Quan Điểm Phản Đối: