Việc lập một living trust (quỹ ủy thác khi còn sống) là lựa chọn không ngoan trong kế hoạch tài sản – giúp người thân tránh thủ tục tòa án di chúc (probate), giữ bí mật thông tin tài sản và bảo đảm tài sản được chuyển giao suôn sẻ khi bạn qua đời. Tuy nhiên, living trust không phải là “chiếc hộp ma thuật” để đưa tất cả mọi thứ bạn sở hữu vào. Một số tài sản nếu đưa vào trust có thể dẫn đến hậu quả về thuế, vấn đề bảo hiểm, hoặc gây rắc rối pháp lý cho người thừa kế.
Bài viết dưới đây giải thích những loại tài sản bạn nên cân nhắc thật kỹ trước khi đưa vào living trust – và lý do vì sao chúng có thể gây nhiều phiền toái hơn là lợi ích.
Những Tài Sản Nên Tránh (Hoặc Cẩn Trọng) Khi Đưa Vào Living Trust
Living trust cho phép bạn kiểm soát tài sản khi còn sống, nhưng không phải lúc nào cũng bảo vệ bạn khỏi thuế hay trách nhiệm pháp lý. Một số tài sản khi chuyển vào trust có thể phản tác dụng.
| Loại Tài Sản | Vì Sao Không Nên (Hoặc Cần Thận Trọng) | Hậu Quả Bất Ngờ Cho Người Thừa Kế |
|---|---|---|
| Tài khoản hưu trí (IRA, 401(k), lương hưu) | Đây là những tài khoản được hưởng ưu đãi thuế và chỉ dành cho cá nhân. Chuyển quyền sở hữu vào trust có thể bị coi là rút tiền, trở thành thuế lợi tức thu nhập và bị đóng phạt. | Người thừa kế có thể mất quyền trì hoãn thuế hoặc phải rút nhanh hơn, gánh chịu thuế cao hơn. |
| Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ | Nếu vẫn giữ quyền sở hữu hoặc điều khiển hợp đồng, số tiền bảo hiểm vẫn tính vào tài sản chịu thuế. Cho vào trust khiến người thụ hưởng có thể làm chậm việc chi trả. | Tiền bảo hiểm có thể bị dùng trả nợ tài sản, chịu thuế di sản hoặc bị chậm trễ chi trả. |
| Tài khoản HSA/MSA (tiết kiệm y tế) | Đây là tài khoản cá nhân theo luật liên bang. Chuyển vào trust sẽ làm mất quyền ưu đãi thuế. | Người thừa kế phải chịu thuế ngay trên số dư thay vì dùng tài khoản này để miễn thuế cho chi phí y-tế. |
| Giấy phép kinh doanh hoặc tài sản có giới hạn pháp lý | Một số giấy phép không thể chuyển nhượng. Đưa vào trust có thể làm mất hiệu lực. | Người thừa kế có thể mất giấy phép, làm giảm giá trị kinh doanh. |
| Xe cộ | Việc sang tên xe vào trust tốn nhiều thủ tục, phí và phải cập nhật bảo hiểm. | Người thừa kế phải xử lý thủ tục DMV, chi phí và có thể gặp vấn đề về bảo hiểm. |
| Tài sản sở hữu chung có quyền thừa kế tự động (joint tenancy) | Loại tài sản này tự động chuyển cho người đồng sở hữu khi một bên qua đời. | Có thể gây ra mâu thuẫn về quyền sở hữu hoặc ảnh hưởng đến thuế. |
| Tài sản chưa sở hữu hoàn toàn hoặc có hạn chế chuyển nhượng | Ví dụ: tài sản đang chờ chuyển nhượng, quyền lợi đối tác, hoặc có thế chấp. | Có thể vi phạm hợp đồng, gây kiện tụng hoặc gánh thuế/phạt bất ngờ. |
| Tài sản cá nhân có giá trị tinh thần cao | Nếu không lập danh sách rõ ràng, dễ xảy ra tranh chấp. | Trì hoãn phân chia, bất đồng giữa người thừa kế, khó định giá. |
Những Rủi Ro Cần Lưu Ý
- Thuế di sản: Living trust không tự động loại trừ tài sản khỏi khối tài sản chịu thuế nếu bạn vẫn kiểm soát chúng.
- Thuế lợi tức thu nhập: Thay đổi quyền sở hữu có thể gây phát sinh thuế ngay.
- Trách nhiệm pháp lý: Revocable trust (ủy thác hủy ngang) không bảo vệ và tránh được chủ nợ hoặc kiện tụng.
- Tuân theo pháp lý: Một số tài sản có quy định chuyển nhượng nghiêm ngặt.
- Gánh nặng hành chính: Nếu không chuyển nhượng đúng cách, tài sản vẫn phải qua thủ tục của toàn án di chúc probate.
Giải Pháp Thay Thế
- Dùng chỉ định thụ hưởng (beneficiary designation) cho IRA, 401(k), bảo hiểm nhân thọ.
- Sử dụng ILIT (Irrevocable Life Insurance Trust) nếu muốn loại trừ tiền bảo hiểm khỏi thuế di sản.
- Kiểm tra định kỳ sau các sự kiện quan trọng: kết hôn, mua bán tài sản lớn, thay đổi gia đình.
- Lập danh sách tài sản cá nhân rõ ràng để tránh tranh chấp.
Phần Riêng Cho California
Nếu bạn sống ở California, có một số điểm cần chú ý:
| Loại Tài Sản | Quy Định/Đặc Thù Ở California | Nguy Cơ Cho Người Thừa Kế |
|---|---|---|
| Tài khoản hưu trí | Quy tắc liên bang vẫn áp dụng; chuyển vào trust có thể bị thuế. | Mất lợi ích trì hoãn thuế, gánh thuế cao. |
| HSA/MSA | Không thể chuyển quyền sở hữu; nếu đưa vào trust sẽ mất ưu đãi. | Phát sinh thuế ngay trên số dư. |
| Bảo hiểm nhân thọ | Ở California, cần chỉ định người thụ hưởng là đủ để tránh probate. Đưa vào trust có thể phức tạp hóa. | Trì hoãn nhận tiền, tăng rủi ro bị tính thuế di sản. |
| Xe cộ | DMV yêu cầu giấy tờ trust, mẫu REG 256, giải quyết nợ phạt/thu phí trước khi chuyển tên. | Tốn phí, mất thời gian, có thể gặp vấn đề bảo hiểm. |
| Tài khoản chung | Joint tenancy tự động chuyển cho người còn sống; đưa vào trust có thể gây trùng lặp. | Có thể tạo nhầm lẫn hoặc tranh chấp quyền sở hữu. |
| Tài khoản UTMA/UGMA | Phải chờ đến khi đứa trẻ đủ tuổi mới có quyền định đoạt; đưa vào trust có thể vi phạm luật giám hộ. | Có thể bị tòa án hoặc người giám hộ tranh chấp. |
| Tài sản kinh doanh có thỏa thuận hạn chế | Một số giấy phép/permit không được chuyển. | Có nguy cơ mất giá trị kinh doanh, phải xin cấp lại giấy phép. |
Những Điểm Đặc Thù Ở California
- Ngưỡng giá trị miễn probate: California cho phép thủ tục đơn giản nếu tổng tài sản dưới một mức nhất định (hiện khoảng $184,500). Nếu giá trị thấp hơn, có thể không cần trust.
- Chuyển nhượng xe: DMV yêu cầu chứng từ trust, giấy tờ người quản lý trust. Cần dọn sạch nợ vi phạm trước khi chuyển.
- Thuế di sản: California hiện không thu thuế di sản riêng, chỉ áp dụng luật liên bang. Trust không tự động tránh thuế liên bang.
- Đồng bộ chỉ định thụ hưởng: Nên cập nhật thường xuyên để tránh tài sản “ra ngoài” phạm vi trust ngoài ý muốn.
-Lê Nguyên Vũ-
Nguồn Tham Khảo