Mỗi khi trăng rằm tháng Tám tỏa sáng nhất trong năm, người Việt ở khắp nơi lại hân hoan đón mừng Tết Trung Thu – còn được gọi là Tết Thiếu Nhi, Tết Trông Trăng, hay Lễ Hội Đoàn Viên. Năm 2025, Tết Trung Thu rơi vào ngày 6 tháng 10, tức rằm tháng Tám âm lịch. Nhưng không đợi đến ngày đó, không khí rộn ràng đã tràn ngập khắp các khu phố từ nhiều tuần trước – từ những gian hàng lồng đèn rực rỡ sắc màu đến hương thơm của bánh nướng, bánh dẻo lan tỏa khắp nơi, cùng tiếng cười giòn tan của trẻ nhỏ dưới ánh trăng.
Nguồn Gốc Và Lịch Sử
Tết Trung Thu có lịch sử hơn một ngàn năm, bắt nguồn từ đời sống nông nghiệp của người Việt. Sau mùa gặt, người dân tổ chức lễ tạ ơn trời đất và mặt trăng – biểu tượng của ấm no, đoàn tụ và hạnh phúc. Ảnh hưởng văn hóa Trung Hoa, những câu chuyện về chị Hằng, chú Cuội được truyền tụng qua bao thế hệ, nhưng người Việt đã thổi vào lễ hội này một nét rất riêng – đó là Tết của trẻ thơ, của niềm vui hồn nhiên và tình thân gắn bó.
Từ thời nhà Lý và nhà Trần (thế kỷ 11–14), vua chúa thường tổ chức lễ hội ngắm trăng với ca múa, thả đèn và yến tiệc linh đình. Dần dần, phong tục ấy lan rộng khắp làng quê, trở thành dịp để trẻ em rước đèn, đánh trống, hát ca khắp ngõ xóm, và người lớn thì cùng nhau thưởng trăng, ăn bánh, uống trà.
Những Biểu Tượng Và Phong Tục
Với người Việt, vầng trăng tròn là biểu tượng của sự viên mãn và đoàn tụ. Mâm cỗ Trung Thu được chuẩn bị chu đáo với hoa quả, bánh Trung Thu, trà thơm – vừa để cúng tổ tiên, vừa để quây quần cùng gia đình.
- Trẻ em cầm đèn ông sao, đèn cá chép, đèn thỏ lung linh khắp phố phường.
- Tiếng trống múa lân vang rền khắp ngõ, đem lại niềm vui và may mắn.
- Người lớn cùng nhau ngắm trăng, kể chuyện, uống trà – để cảm nhận khoảnh khắc bình yên và sum vầy.
Bánh Trung Thu – Linh Hồn Của Mùa Trăng
Bánh Trung Thu Việt Nam có hương vị khác biệt với bánh của Trung Quốc, Đài Loan, Singapore hay Malaysia. Trong khi các nước khác thường dùng nhân đậu đỏ, hạt sen, trứng muối thì người Việt lại ưa chuộng những nguyên liệu dân dã, gần gũi hơn: hạt bí, hạt mè, mứt gừng, hạt dưa, mơ khô, đậu xanh, trà xanh.
Hai loại phổ biến nhất là:
- Bánh nướng – vỏ vàng óng, nhân đậm đà, nướng thơm lừng.
- Bánh dẻo – làm từ bột nếp dẻo, trắng trong, tượng trưng cho sự tinh khiết.
Người Việt thường thưởng bánh cùng tách trà sen hoặc trà hoa nhài, vừa đậm đà vừa thanh mát. Với cộng đồng người Việt ở hải ngoại, việc tự làm bánh Trung Thu ở nhà không chỉ là niềm vui mà còn là cách gìn giữ văn hóa và truyền lại ký ức tuổi thơ cho thế hệ trẻ.
Tết Trung Thu Ở Việt Nam Và Ở Hoa Kỳ
Tại Việt Nam, khắp nơi đều tràn ngập ánh sáng và tiếng cười. Phố cổ Hà Nội, đường Lương Như Học ở Sài Gòn rực rỡ với hàng trăm gian hàng lồng đèn, bánh Trung Thu. Mỗi trường học, khu phố đều tổ chức rước đèn, múa lân, thi làm lồng đèn cho thiếu nhi.
Tại Hoa Kỳ, cộng đồng người Việt vẫn giữ gìn truyền thống ấy trong các chùa, nhà thờ, hội đoàn, trung tâm văn hóa. Cha mẹ dạy con làm đèn ông sao, kể chuyện chú Cuội chị Hằng, cùng nhau làm bánh, tổ chức múa lân và đốt pháo giấy. Các khu vực như Little Saigon (California), Houston (Texas) hay Falls Church (Virginia) đều có lễ hội quy mô lớn – nơi người lớn tìm về cội nguồn và trẻ nhỏ khám phá văn hóa Việt Nam.
Dù cách tổ chức có khác, nhưng tình yêu, niềm vui và sự gắn bó gia đình vẫn nguyên vẹn ở khắp nơi.
Bạn Bè Quốc Tế Có Thể Học Gì Từ Tết Trung Thu?
Đối với bạn bè nước ngoài, Tết Trung Thu là dịp tuyệt vời để khám phá văn hóa Á Đông, nơi mà ánh trăng, câu chuyện cổ tích và lòng biết ơn hòa quyện làm một.
Họ có thể:
- Tham gia lớp làm lồng đèn hoặc lớp kể chuyện dân gian.
- Nếm thử bánh Trung Thu Việt Nam với nhiều loại nhân độc đáo.
- Xem múa lân, trống hội và tìm hiểu ý nghĩa của chúng.
- Tham dự đêm ngắm trăng cùng người Việt và thưởng trà.
Đó là cách tuyệt vời để cảm nhận rằng tình thân, lòng hiếu thảo và niềm vui đoàn tụ không có biên giới.
Làm Sao Để Tận Hưởng Trọn Vẹn Mùa Trăng?
- Tổ chức đêm ngắm trăng tại nhà hoặc ngoài trời cùng người thân, bạn bè.
- Kể lại những câu chuyện cổ tích về chú Cuội, chị Hằng cho con cháu.
- Cùng trẻ làm đèn ông sao – vừa vui vừa ý nghĩa.
- Thưởng trà và bánh Trung Thu Việt Nam, ủng hộ tiệm bánh địa phương.
- Tặng bánh Trung Thu như lời chúc đoàn viên và may mắn.
Lễ Hội Của Ánh Sáng Và Tình Thân
Dù ở quê hương Việt Nam hay nơi đất khách, Tết Trung Thu vẫn là sợi dây thiêng liêng nối kết thế hệ và văn hóa. Dưới cùng một vầng trăng, người Việt ở khắp nơi đều hướng về gia đình, về cội nguồn, và về ký ức tuổi thơ trong trẻo.
Ánh trăng rằm không chỉ soi sáng bầu trời, mà còn soi sáng tình yêu, lòng biết ơn và niềm tin – những giá trị không bao giờ phai nhạt của người Việt.
-Lê Nguyễn Thanh Phương-